Zandleven, J.A. (1868-1923) – Boschgezicht – 1917

Zandleven, J.A. (1868-1923)

‘Boschgezicht’ – 1917
gesigneerd en gedateerd 17 rechtsonder
olieverf op doek
42,5 x 35 cm

In database Stichting J.A. Zandleven opgenomen onder nummer JAZ-1917-003

Herkomst:

Kunsthandel Gerbrands, Utrecht
Kunsthandel M.L. de Boer, Amsterdam, inv.nr. 3625
Particuliere collectie (verworven van bovengenoemde ca. 1990)

Expositie:

Amsterdam, Stedelijk Museum, Eere-tentoonstelling J.A. Zandleven, 2-28 februari 1929, nr. 40 (als ‘Boschgezicht’)
Amsterdam, Kunsthandel Studio 2000, Jan Adam Zandleven, 1994, nr. 54
Amersfoort, Museum Flehite, Jan Adam Zandleven 1868-1923, 2 juni – 26 augustus 2012
Rhenen, Stadsmuseum, Zandleven & Tijdgenoten, 17 oktober 2023 – 15 februari 2024

Literatuur:

Catalogus Eere-tentoonstelling J.A. Zandleven, Stedelijk Museum Amsterdam, 1929, nr. 40
Bert Honders, Willem Laanstra, Jan Adam Zandleven. De werkelijkheid als een wonder, Amsterdam 1994, p. 88, afb. 54
Onno Maurer, Katjuscha Otte, Jaap Verhage, Jan Adam Zandleven 1868-1923, Schiedam/Amersfoort 2012, p. 52, afgebeeld

Jan Adam Zandleven koos pas laat, op 34-jarige leeftijd, voor het kunstenaarschap. Hij was een protegé van de bekende en invloedrijke kunstpedagoog H.P. Bremmer, die hem vanaf 1906 financieel ondersteunde. De twee deelden een spirituele kijk op de wereld, die in het geval van Bremmer deels geïnspireerd op de ideeën van Spinoza. Zandleven zelf verklaarde in 1921 in Elsevier’s Geïllustreerd Maandschrift: ‘Ik beleef de werkelijkheid, het leven als een Wonder en als ik in het meest gewone ding dat niet beleven mag, ben ik er uit. Ik aanvaard de werkelijkheid, maar zie achter haar verschijning het Wezen, dat voor mij niet anders is dan het Wonder. Tegenover dit Wonder sta ik met mijn Extaze. Wat ik schilder eigenlijk … mijzelf, mijn zoeken en verlangen naar wat men kan noemen zuiverste Harmonie of God’.

Bremmer was adviseur van veel grote verzamelaars en zorgde er bijvoorbeeld voor dat een stilleven van Zandleven tot een van de eerste aankopen behoorde van Hélène Kröller-Müller. Ook legde hij in 1917 het contact met de Utrechtse kunsthandelaar Peter Gerbrands, die vanaf dat moment een grote afnemer werd. Ook dit ‘Boschgezicht’ is in bezit geweest van Gerbrands en door hem verkocht aan een particuliere verzamelaar.

Zandlevens bosimpressies zijn bijna allemaal ter plekke, in de natuur, geschilderd, niet in het atelier. Ze ademen in de vrije toetsen en de frisse kleuren de spontaniteit en directheid van het moment. Zeker in de sous-bois schilderijen klinkt duidelijk de invloed door van Vincent van Gogh, die door Bremmer werd bewonderd. Zandleven trok er graag op uit in de natuur. Gewapend met zijn schilderkist was hij vaak te vinden in de bossen rondom Putten, waar hij samen met de bevriende schilder Jan Carbaat een landhuis had laten bouwen. Krachtig uitgewerkte bosimpressies, zoals dit schilderij uit 1917, zijn typisch voor de Puttense jaren van de kunstenaar (1912-1918) en behoren tot het beste dat de schilder heeft gemaakt.

Geraadpleegde bronnen:

Jan Slagter, ‘J.A. Zandleven’, Elsevier’s Geïllustreerd Maandschrift, 31 (1921) nr. 8, pp. 73-81
Bert Honders, Willem Laanstra, Jan Adam Zandleven. De werkelijkheid als een wonder, Amsterdam 1994
Onno Maurer, Katjuscha Otte, Jaap Verhage, Jan Adam Zandleven 1868-1923, Schiedam/Amersfoort 2012